Jak przekłada się jakość snu na samopoczucie, stres i aktywność fizyczną?

Sen jest jedną z tych czynności fizjologicznych, bez której nie jesteśmy w stanie funkcjonować. Mimo że wielu aktywnym osobom wydaje się stratą czasu i starają się ograniczyć go do minimum, to nie jest to bezcelowy okres odpoczynku. Jak we wszystkich sferach potrzebny jest balans pomiędzy działaniem a regeneracją. W pewien sposób jest to nasze paliwo, od którego jakości zależy to, jak funkcjonujemy w trakcie dnia. Okresowe niedobory snu mogą początkowo nie dawać żadnych objawów, ale z czasem coraz mocniej będziemy odczuwać jego brak. Dlaczego tak ważne jest, aby się wysypiać i co może się z nami dziać, gdy zabraknie nam odpowiedniej ilości odpoczynku? 

Śpij jak dziecko — dlaczego sen jest ważny? 

Cofnijmy się do czasów dzieciństwa. Dlaczego małe dziecko tyle czasu poświęca na sen? Jest to dla niego czas na regenerację, przetworzenie bodźców i odzyskanie sił do poznawania świata i zdobywania nowych umiejętności kolejnego dnia. Im jesteśmy starsi, tym czasu na sen poświęcamy mniej, jednak nadal jest on tak samo ważny dla funkcjonowania naszego organizmu. 

Dlaczego sen jest nam tak bardzo potrzebny?

• Dzięki niemu poprawia się nasza pamięć i koncentracja. Lepiej więc przyswajamy informacje oraz jesteśmy bardziej efektywni w pracy. Jest to też ważne dla wykonywania szeregu codziennych aktywności, takich jak prowadzenie samochodu, czy opieka nad dzieckiem. Jeśli jesteśmy zmęczeni, łatwiej popełniamy błędy, które mogą mieć dla nas przykre konsekwencje. 
• Mamy lepszy nastrój i lepiej radzimy sobie z kontrolowaniem emocji. Nie bez powodu człowiek niewyspany łatwo się irytuje. Nie ma wtedy naturalnych zdolności do realnej oceny sytuacji, a w takich warunkach łatwo o gniew. Dlatego jeśli chcesz być szczęśliwy, wysypiaj się. 
• Sen, to nasza naturalna bariera przed wirusami i bakteriami. Osoby, które są ciągle zmęczone, łatwiej zapadają na różne choroby. Zdrowy i zregenerowany organizm ma siłę, aby przeciwstawić się atakującym go drobnoustrojom. Dlatego sen jest niczym naturalny antybiotyk. 
• Wysypiając się mamy lepszą przemianę materii. Nie zaburzamy wtedy cyklu dobowego, a nasza gospodarka hormonalna pracuje tak, jak powinna. Dzięki temu łatwiej jest nam utrzymać wagę, a nawet gdy pojawi się kilka kilo więcej, pozbycie się ich nie powinno być dużym problemem. 

Jakość snu a aktywność fizyczna

Wydaje się, że sen oraz ćwiczenia leżą na dwóch, kompletnie przeciwległych biegunach. Jedno to bezruch, drugie aktywność. Jednak są one z sobą mocno powiązane. Trening, lub nawet umiarkowany wysiłek poprawiają jakość snu, zaś odpowiednia ilość odpoczynku przywraca nam siły i mobilizuje do podejmowania aktywności. Wysiłek jest często panaceum na problemy ze zaśnięciem. Jeśli jesteśmy zmęczeni, dużo łatwiej jest nam usnąć i uniknąć uporczywego obracania się z boku na bok. Sen staje się dzięki temu głębszy i dłuższy sprzyja więc lepszej regeneracji organizmu. Jest to też doskonały sposób na relaks dla osób, które pracują umysłowo i są narażone na liczne obciążenia psychiczne. Zalecany jest umiarkowany wysiłek w godzinach popołudniowych, który dotleni organizm, nie będzie jednak zbyt forsowny. Osoby bardziej zaawansowane mogą oczywiście z czasem zwiększyć intensywność ćwiczeń lub wydłużyć czas treningu. 

Sen a odprężenie psychiczne

Właściwa regeneracja w nocy, jest też ważna dla naszej kondycji psychicznej. Niewystarczająca ilość snu lub jego zła jakość powodują rozdrażnienie i problemy z koncentracją. Osoby, które zbyt mało śpią, odczuwają notoryczne zmęczenie, trudniej jest im też wyciszyć się i zasnąć, w efekcie powstaje błędne koło, z które ciężko się wyrwać. Jak zatem sprawić, aby widząc łóżko przestawić się automatycznie na tryb odpoczynku? Njalepiej jeśli do spania możemy przeznaczyć osobne pomieszczenie. Wtedy sypialnia kojarzy się nam ze snem i łatwiej jest wprowadzić się w stan wieczornego relaksu. Nie każdy z nas ma jednak możliwość, aby przeznaczyć do tego celu osobne pomieszczenie. Gdy warunki lokalowe na to nie pozwalają, warto zadbać, aby w trakcie dnia miejsce do spania było pościelone i nie kojarzyło się z nocnym odpoczynkiem. Dobrze jest też ograniczyć inne aktywności, które nie będą kojarzyły się z łóżkiem, czyli nie czytać w nim książki oraz nie oglądać telewizji. Dobrze jest przed położeniem się przewietrzyć pokój oraz zadbać o odpowiednią temperaturę. Zdecydowanie trudniej jest zasnąć, gdy jest duszno i gorąco. Sen w takich warunkach będzie odpowiednio głęboki, a tym samym przywróci w ciele homeostazę, czy stan równowagi. 

Co jeśli mamy problem z zaśnięciem? Próba zaśnięcia na siłę, gdy nie jesteśmy zmęczeni, bardzo źle wpływa na nasz stan psychiczny i powoduje stres oraz rozdrażnienie. W konsekwencji jeszcze trudniej jest nam zasnąć. Dlatego, gdy nie czujemy się senni, lepiej jest poczekać, aż poczujemy zmęczenie, które pozwoli nam zasnąć głębokim, regenerującym snem. Co istotne, należy wstać, tak jak zaplanowaliśmy, aby kolejnego wieczoru znowu nie pojawił się ten sam problem. Należy też przezwyciężyć chęć drzemki w trakcie dnia. Lepiej się zmęczyć i przespać w nocy ciągiem kilka godzin, niż zafundować sobie krótki, przerywany odpoczynek. 

Zgubne skutki braku odpowiedniej ilości snu

Co się z dzieje z naszym organizmem, gdy notorycznie zaczyna brakować nam snu? Przede wszystkim chroniczne zmęczenie źle wpływa na nasz stan psychiczny. Niedobór w tym zakresie może spowodować, że będziemy bardziej narażeni na depresję lub inne problemy o emocjonalnym podłożu. Nie bez powodu bezsenność lub przeciwnie, nadmierna senność jest jednym z kryteriów diagnostycznych wielu chorób psychicznych. 

Zbyt mała ilość snu ma także negatywny wpływ na nasz układ krążenia. Może źle zadziałać na utrzymanie właściwego ciśnienia krwi lub kondycję naszego serca. Sen utrzymuje też właściwy poziom naszej gospodarki hormonalnej. Wysypiając się mamy gwarancję, że nasz kortyzol, testosteron oraz prolaktyna będą w normie — oczywiście jeśli nie cierpimy na choroby, które zaburzają ich poziom. Dobry sen jest też prewencją przeciw cukrzycy i otyłości. Odpoczynek sprzyja regulacji procesów metabolicznych, a te z kolei mają wpływ na kondycję naszego organizmu. 

Sen jest zatem darem naszego organizmu i jego naturalnym stanem równowagi. Wszelkie zaburzenia wynikające z jego niedoboru lub nadmiaru są odczuwane jako zaburzenie. Co ważne istotny jest rytm dobowy. Nie da się, więc jak w popularnej, obiegowej opinii wyspać na zapas, albo korzystać ze zmagazynowanych zasobów. O ile jedna, dwie noce nie zrujnują naszego zdrowia, o tyle notoryczne niedosypianie będzie miało z czasem poważne dla nas skutki. Sen nie jest zatem czasem straconym, bo mimo tego, że nic wtedy nie robimy, nasz organizm działa pełną parą. Zdrowy sen to nasz kapitał, który jest tak samo ważny, jak zdrowa dieta i ruch fizyczny. Warto zatem zadbać o każdy z tych aspektów, aby cieszyć się dobrym zdrowiem oraz energią do działania. Śpij zatem na zdrowie i nie zarywaj nocy, a będziesz czuć się lepiej i korzystniej wyglądać.