Czy dietą można zahamować procesy starzenia?

Starzenie to nieustający proces, na który wpływ ma wiele różnych czynników. Działając w określony sposób, każdy człowiek może przyspieszyć lub opóźnić procesy starzenia. Jednym z czynników odmładzających, który można łatwo zaadaptować do swojego życia, jest zdrowa i odpowiednio zbilansowana dieta. Spożywanie określonych produktów wpływa bowiem w korzystny sposób na kondycję organizmu, a także umożliwia spowolnienie procesów starzenia. Jakie czynniki wpływają na starzenie się organizmu? Jakie znaczenie ma odpowiednio dobrana dieta? Czy istnieje skuteczna dieta odmładzająca?

Na czym polega proces starzenia?

Starzenie to naturalny proces biologiczny, którego żadna osoba nie może uniknąć. Wszyscy rodzą się, a następnie dojrzewają, przechodząc przez kolejne etapy życia. Każdy etap wiąże się z innymi doświadczeniami, a także zmieniającym się wyglądem zewnętrznym i wewnętrznym. W pewnym momencie pojawiają się pierwsze objawy starzenia, które następnie stają się coraz bardziej zauważalne. Zgodnie z definicją starzenie jest procesem biologicznym, który jest naturalny i nieunikniony. Proces ten polega na stopniowym gromadzeniu się uszkodzeń komórkowych, które skutkują nieodwracalnymi zmianami w tkankach i narządach. Oznacza to, że skutki starzenia widoczne są nie tylko zewnętrzne, ale także wewnętrzne. Wraz z wiekiem pogarsza się sprawność fizyczna, dochodzi do zaburzenia równowagi w organizmie, a poszczególne procesy zaczynają działać nieprawidłowo. Objawami starzenia są m.in. spadająca odporność, problemy z pamięcią i koncentracją, ubytki tkanki kostnej i chrzęstnej czy zaburzenia wzroku i słuchu. Procesy starzenia opierają się także na zmniejszonej wydolności określonych narządów, a zarazem większej podatności na wystąpienie określonych chorób. Znamiennymi wyznacznikami starości są jednak objawy zewnętrzne, koncentrujące się szczególnie wokół utraty i siwienia włosów, a także pojawienia się zmarszczek na ciele. 

Jakie czynniki wpływają na procesy starzenia?

Nie ma wyłącznie jednej odpowiedzi na pytanie o to, jakie czynniki wpływają na procesy starzenia. Każdy człowiek jest inny i starzeje się w inny sposób. U niektórych osób zewnętrzne objawy starzenia są bardzo widoczne, a u innych są prawie niewykrywalne. Wpływ na procesy starzenia ma oczywiście genetyka, a także określony styl życia konkretnej jednostki. Szczególnie duże znaczenie ma:

• Sposób odżywiania się: jest to jeden z najważniejszych czynników, mających wpływ na kondycję organizmu, a w tym na procesy starzenia. Niezrównoważona dieta może przyczynić się zarówno do przyspieszenia procesów starzenia skóry, jak i wywołać określoną chorobę, która będzie wyniszczać organizm od środka.
• Stresory: czynnik ten odpowiada za utratę energii oraz produkcję wolnych rodników. Skorelowany z nim jest również brak snu, ograniczający zdolności regeneracyjne organizmu. 
• Palenie tytoniu: tytoń to kolejny czynnik toksyczny, który wpływa negatywnie na kondycję organizmu. Palenie tytoniu wiąże się bowiem m.in. ze zwiększeniem produkcji wolnych rodników.
• Ekspozycja na promieniowanie słoneczne: promieniowanie UV to ważny czynnik, wpływający na starzenie się skóry. Wskutek promieniowania dochodzi do marszczenia się skóry oraz pojawiania się mikrouszkodzeń na jej powierzchni.

Czy można przejąć kontrolę nad procesami starzenia?

Starzenie się organizmu jest wynikiem nakładania się na siebie różnych czynników. Wyróżnia się zarówno czynniki przyspieszające, jak i hamujące procesy starzenia. Niestety na niektóre z nich żaden człowiek nie może mieć wpływu, co sprawia, że nieprzerwanie będą one negatywnie wpływać na kondycję poszczególnych organów i narządów. Poza zasięgiem człowieka jest m.in. genetyka, obecne wszędzie zanieczyszczenia oraz w dużej mierze stres. Wyróżnia się jednak czynniki, które człowiek bez problemu może przekształcać i zmieniać. Mowa tutaj o stylu życia, czyli korzystaniu z odpowiedniej diety, uprawianiu aktywności fizycznej, niepaleniu papierosów oraz ograniczaniu spożycia alkoholu. Najważniejszym z tych czynników jest dieta, która może zarówno przyspieszyć, jak i zahamować procesy starzenia.

Jakie konsekwencje wywołuje nieprawidłowa dieta?

Nieprawidłowa dieta to taka, która dostarcza do organizmu duże ilości węglowodanów prostych oraz tłuszczów nasyconych. Ich duże ilości mogą doprowadzić do pojawienia się stresu oksydacyjnego, a także uszkodzenia komórek, skutkującego nasileniem się procesów starzenia. Źródłem opisanych wyżej składników w diecie są m.in. słodycze, napoje słodzone, wysoko przetworzone produkty, czy dania typu fast-food. Dieta oparta na tych produktach niekorzystnie wpływa również na profil lipidowy krwi, przyczyniając się do wzrostu stężenia złego cholesterolu (LDL) i zmniejszenia ilości dobrego cholesterolu (HDL) we krwi. Wskutek takiego działania w organizmie wykształcają się choroby krążenia, które są najczęstszą przyczyną zgonów w krajach wysoko rozwiniętych. Nieprawidłowa dieta, bogata w cukry proste może doprowadzić również do cukrzycy II typu. Wymienione choroby znacznie skracają długość życia, co również jest niepożądanym efektem spożywania niewłaściwych i niezdrowych produktów.

Czy dieta może zahamować procesy starzenia?

Za procesy starzenia odpowiadają wolne rodniki, w które przekształca się część tlenu dostarczana do organizmu. Cząsteczki te wykazują silne właściwości oksydacyjne i prowadzą do uszkodzeń na poziomie komórkowym, który określa się terminem stresu oksydacyjnego. Omawiana koncepcja zakłada, że organizm posiada systemy antyoksydacyjne, jednak wraz z upływem lat ich skuteczność jest coraz mniejsza, a procesy starzenia bardziej intensywne. W takiej sytuacji rozwiązaniem problemu jest odpowiednia dieta, która będzie bogata w antyoksydanty, które będą przeciwdziałać nadmiernym procesom utleniania komórek. Oznacza to, że dieta, która miałaby hamować i spowalniać procesy starzenia, musiałby być bogata w przeciwutleniacze. Nie są to jednak jedyne związki, które powinna zawierać odpowiednio zbilansowana dieta odmładzająca. 

Co jeść, by się nie starzeć?

Omówione wcześniej antyoksydanty można znaleźć m.in. w kolorowych warzywach i owocach. Produkty te zawierają naturalne polifenole, które nadają im określoną barwę. Są to np. flawonoidy, karotenoidy i antocyjany. Związki te nie wykazują jednak wyłącznie właściwości antyoksydacyjnych. Cechuje je również działanie przeciwzapalne oraz antynowotworowe. Spożywanie warzyw i owoców wiąże się również z dostarczaniem do organizmu dużej ilości witamin, minerałów i błonnika. Jeśli chodzi o przeciwutleniacze, duże ich ilości zawierają także tzw. superfoods. Do tej kategorii zalicza się:

• borówki, 
• jeżyny, 
• maliny, 
• jagody, 
• porzeczki, 
• pietruszkę, 
• paprykę,
• nasiona strączkowe, 
• czerwone wino,
• zieloną herbatę.

Prawidłowo dobrana dieta hamująca procesy starzenia powinna zawierać również jedno i wielonienasycone kwasy tłuszczowe, czyli w skrócie JNKT i WNKT. Odpowiadają one za regulację stężenia lipidów we krwi oraz wykazują właściwości przeciwzapalne. Związki te można znaleźć m.in. w awokado, oliwie, oleju rzepakowym, oleju z wiesiołka, oleju z ogórecznika, orzechach włoskich, migdałach, oleju lnianym i tłustych rybach morskich. Zakup wszystkich opisanych wyżej składników dla wielu osób może być problematyczny, jednak rozwiązaniem tego problemu jest skorzystanie z oferty cateringu dietetycznego. Znaleźć w nim można różnorodne programy dietowe, zakładające możliwość wykluczenia konkretnych składników. Dzięki temu można w łatwy sposób zmienić swoje nawyki żywieniowe oraz spowolnić nieodwracalne procesy starzenia.

W jaki sposób konkretne produkty hamują procesy starzenia?

Lista produktów, które pozytywnie wpływają na hamowanie procesów starzenia jest długa. Można wspomnieć np. o przyprawach, takich jak goździki, cynamon i kurkuma, które zawierają duże ilości antyoksydantów. Kolejnym źródłem tych związków są zioła, takie jak bazylia czy oregano. Na uwagę zasługują jednak także produkty, które w inny sposób wpływają na kondycję organizmu, np. przyczyniając się do zmniejszenia prawdopodobieństwa zachorowania na konkretną chorobę. Są to kolejne składniki, o których nie można zapomnieć, jeśli dieta ma być zdrowa i odmładzająca. Warto wyróżnić takie produkty, jak:

1. Komosa ryżowa, gryka, groch, fasola i soja: produkty te mają niski indeks glikemiczny, co sprawia, że nie powodują nagłych skoków glukozy we krwi. Są bogatym źródłem błonnika, składników mineralnych i izoflawonów.
2. Siemię lniane: przeciwdziała miażdżycy i nowotworom oraz obniża poziom cholesterolu we krwi. Jest to źródło błonnika, witaminy B1 i kwasów omega 3.
3. Czystek: wspomaga układ krążenia oraz bierze udział w procesie usuwania LDL. Co więcej, usuwa on enzym odpowiedzialny za rozpad kolagenu, co pozwala na spowolnienie zewnętrznych procesów starzenia.
4. Ciemna czekolada: produkt ten zawiera duże ilości przeciwutleniaczy, których ilość zwiększa się wraz z zawartością kakao. Czekolada odpowiada także za zmniejszenie ciśnienia krwi, zwiększenie wrażliwości na insulinę oraz poprawę elastyczności tętnic.

Czy istnieje dieta odchudzająca i odmładzająca?

Oprócz dobrze zbilansowanej i zdrowej diety, która wpływa na spowolnienie procesów starzenia, można odwołać się także do konkretnej odmiany diety, którą jest SIRT. Bazuje ona na produktach, zawierających sirtuiny, czyli białka opóźniające proces starzenia, przyspieszające metabolizm oraz odmładzające. Badania prowadzone na różnych gatunkach organizmów sugerują, że białka te aktywowane są wskutek restrykcji kalorycznej, której poddawane były ww. organizmy. Sirtuiny wykazują korzystny wpływ na ludzki organizm, polegający m.in. na:

• zwiększaniu aktywności enzymów antyoksydacyjnych,
• wspieraniu pracy mitochondriów poprzez zwiększenie produkcji ATP,
• ochronie komórek przez strukturalnymi uszkodzeniami,
• uczestniczeniu w procesach naprawczych DNA,
• regulowaniu stanów zapalnych.

Chociaż wciąż prowadzone są badania na ten temat, mające na celu potwierdzić skuteczne działanie sirtuiny na ludzi, to nie można zaprzeczyć, że dieta SIRT jest zdrowa i korzystnie wpływa na spowolnienie procesów starzenia.

Na czym polega dieta SIRT? Jakie są główne założenia?

O diecie SIRT można powiedzieć wiele dobrego, ponieważ wpływa ona pozytywnie na organizm na różnych płaszczyznach. Wpływa ona m.in. na regulację procesów metabolicznych czy prawidłowe funkcjonowanie układu hormonalnego. Dieta SIRT poprawia również pracę mózgu, hamuje działanie wolnych rodników i zwiększa odporność na stres. Taki zestaw przyczynia się z kolei do opóźnienia procesów starzenia się organizmu. Omawiana dieta podzielona została na trzy etapy, które różnią się kalorycznością i zawieranymi posiłkami. Pierwszy etap trwa trzy dni, w trakcie których spożywa się 3 koktajle sirtuinowe i 1 posiłek stały. Drugi, czterodniowy etap to 2 koktajle i 2 posiłki stałe. Natomiast ostatni etap trwa 14 dni i zawiera 1 koktajl i 3 posiłki stałe. Początkowe znaczne ograniczenie kaloryczne stanowi przygotowanie organizmu do diety i ma formę detoksu. W następnych etapach kaloryczność diety zwiększa się, stanowiąc normę dla diet restrykcyjnych. 

Jakie kroki podjąć po diecie SIRT? Jak zahamować procesy starzenia? 

Po odbyciu diety SIRT zaleca się kontynuować spożywanie diety, która zawiera produkty, bogate w sirtuiny. Niemniej jednak nie chodzi tutaj o pozostawanie w deficycie kalorycznym, a o zmianę stylu życia. Dieta SIRT wyklucza niezdrowe produkty, takie jak cukier, biała mąka, smażone produkty czy słodkie napoje gazowane. Są one szkodliwe, dlatego lepszym rozwiązaniem jest zamienienie ich na dobroczynne koktajle. Dzięki temu możliwe będzie zdrowe i racjonalne żywienie, którego konsekwencją będzie poprawa funkcjonowania organizmu oraz zahamowanie procesów starzenia. Przygotowanie diety SIRT dla niektórych osób może być problematyczne, dlatego warto zdecydować się na dietę pudełkową. Opcja ta jest gwarancją otrzymania zdrowych i pełnowartościowych posiłków oraz pozwala na zaoszczędzenie czasu, potrzebnego na kupienie składników i przygotowanie z nich posiłków.

Czy odpowiednia dieta to wszystko?

Odpowiednia dobrana dieta pozwala na zadbanie o odpowiednią kondycję organizmu oraz zminimalizowanie prawdopodobieństwa wystąpienia określonych chorób. Dzięki zawartości dużej ilości antyoksydantów w diecie możliwe jest także spowolnienie procesów starzenia organizmu. Na ten proces wpływa również obecność w diecie substancji przeciwzapalnych i zdrowych kwasów tłuszczowych. Niemniej jednak nie można zapominać o tym, by przestrzegać pozostałych zasad zdrowego stylu życia, które pozwolą na maksymalizację osiąganych efektów. Kluczowym uzupełnieniem diety jest aktywność fizyczna, która zmniejsza ryzyko zgonu, a także wpływa korzystnie na samopoczucie. Dbając o odpowiedni sposób odżywiania, nie można zapomnieć o swojej kondycji fizycznej i psychicznej, które determinują jakość życia. Starając się opóźnić procesy starzenia, warto zadbać o to, by życie mogło być satysfakcjonujące, a nie tylko długie.